Zjazd Kolędników
Zjazd Kolędników: Współczesna Interpretacja Tradycji
Zjazd Kolędników, który odbędzie się w ramach projektu „Cyfrowe Święta na Lubelszczyźnie” realizowanego przez Teatr Osterwy, to nowoczesna inicjatywa mająca na celu nie tylko pielęgnowanie tradycji, ale i ich cyfrowe upowszechnienie. W ramach wydarzenia odbędą się występy kolędników, którzy prezentują regionalne zwyczaje, odtwarzając tradycyjne postacie i śpiewy. Projekt ma na celu nie tylko edukację i promocję regionalnych tradycji, ale także zintegrowanie społeczności lokalnych oraz stworzenie przestrzeni do wymiany doświadczeń.
Do wspólnego udziału zapraszamy wszystkich mieszkańców Lublina i gości którzy odwiedzą nasze miasto! Już 21 grudnia o godzinie 17:00 na Placu Litewskim mieszkańcy będą mieli okazję spotkać 9 grup kolędniczych z całej polski, odtwarzających regionalne tradycje. Improwizowany spektakl, zwany etnoperformansem, zgromadzi grupy kolędników, które zaprezentują swoje unikalne programy artystyczne. Wydarzenie, zakończy barwny korowód mieszkańców i kolędników, który przejdzie przez Stare Miasto.
Wydarzenie jest nie tylko formą zabawy, ale także okazją do odkrycia głęboko zakorzenionych wartości kulturowych, które stanowią istotny element tożsamości regionu. Dzięki współczesnym technologiom – transmisji całego wydarzenia w internecie, Zjazd Kolędników ma szansę dotrzeć do szerszego grona odbiorców. To doskonała okazja, by przypomnieć sobie o wyjątkowości polskich i lubelskich tradycji bożonarodzeniowych.

AMW_12_0110 – ukraina
Kolędnicy: Herod, Pastuch, Anioł, Pastuch, Sołdat, Śmierć i Żyd.
Roztocze Monastyrok, 1960
wymiary: 11.5cm x 9.5cm
Nim przyjdzie dzień wspólnego kolędowania, zapraszamy do poznania tradycji kolędowej i grup, które wezmą udział w tym wydarzeniu.
Tradycja Kolędowania Zwyczaje, Postacie i Wydarzenie „Zjazd Kolędników”
Święta Bożego Narodzenia to czas pełen tradycji, które w różnych częściach Polski przybierają odmienną formę. Jednym z najpiękniejszych elementów świątecznych zwyczajów w województwie lubelskim jest kolędowanie – obyczaj odwiedzania domów, śpiewania kolęd i składania życzeń. Ta tradycja ma głęboko zakorzenione korzenie, a w ramach projektu „Cyfrowe Święta na Lubelszczyźnie”, realizowanego przez Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie, zyskuje nowe życie. Jednym z kluczowych wydarzeń w ramach tego projektu jest Ogólnopolski Zjazd Kolędników, który ma na celu promocję regionalnych tradycji świątecznych, szczególnie „chodzenia po kolędzie” z wykorzystaniem lokalnych strojów, muzyki i śpiewu.

AMW_10_0101k – rzeszowskie Pamiątkowe zdjęcie kolędników
osoby : Broda Witold – właściciel
słowa kluczowe : kolędnicy, obrzędy doroczne
Historia Kolędowania na Lubelszczyźnie
Kolędowanie na Lubelszczyźnie, jak w wielu innych regionach Polski, ma długą historię, sięgającą średniowiecza. Zwyczaj ten łączył w sobie elementy obrzędów pogańskich, chrześcijańskich i ludowych. W tradycyjnym kolędowaniu nie chodziło tylko o śpiewanie – było to także wyrażenie życzeń pomyślności, zdrowia, urodzaju, a także błogosławieństwa na nadchodzący rok. W różnych częściach regionu wykształciły się lokalne odmiany tego obyczaju, w tym charakterystyczne postacie i maski, które dziś zachowały się w formie lokalnych obrzędów, takich jak te prezentowane w ramach Zjazdu Kolędników.
Turoń – Symbol Świątecznego Kolędowania
Jedną z najbardziej charakterystycznych postaci lubelskiego kolędowania jest turoń. To maskotka, często wykonana z drewna, słomy lub innych materiałów, która symbolizuje dzikie, nieokiełznane siły natury. Turoń jest postacią pełną magii, której obecność w kolędniczym obrzędzie miała zapewnić pomyślność, ochronę przed złymi duchami i zapewnić urodzaj na nadchodzący rok. Kolędnicy z turońem, często przyozdobionym w kolorowe wstążki i dzwoneczki, wędrowali od domu do domu, tańcząc, śpiewając i zbierając datki.
Postacie Kolędnicze
Oprócz turońa, w tradycyjnym kolędowaniu na Lubelszczyźnie pojawiają się także inne postacie, takie jak
„Herod”, „Anioł”, „Diabeł”, czy „Śmierć”. Każda z tych postaci miała swoje zadanie – od zabawiania domowników, przez ostrzeganie przed złymi wpływami, aż po nadawanie obrzędowi charakteru teatralnego. W kontekście Zjazdu Kolędników, te postacie są odtwarzane przez uczestników w autentycznych strojach, co przyczynia się do edukacji młodszych pokoleń i przypomnienia im o znaczeniu tych tradycji.
Dunajowanie Łukowskie – Unikalny Zwyczaj Kolędniczy
Innym wyjątkowym elementem lubelskiej tradycji kolędniczej jest „dunajowanie” – zwyczaj szczególnie związany z rejonem Łukowa. Dunajowanie to specyficzny sposób kolędowania, polegający na odwiedzaniu domów przez grupy kolędników, którzy nie tylko śpiewali kolędy, ale także opowiadali krótkie scenki teatralne. W ramach „dunajowania” kolędnicy często występowali w tradycyjnych, kolorowych strojach, z maskami, a ich obrzęd był pełen humoru i symboliki. W projekcie „Cyfrowe Święta na Lubelszczyźnie” dunajowanie ma szansę na nowo rozbłysnąć, zachowując swój unikalny charakter, ale również wprowadzając nowoczesne elementy cyfrowe, które pozwolą na szersze dotarcie do odbiorców.

AMW_12_0108 – ukraina Kolędnicy.
Roztocze Monastyrok, 1961
wymiary: 12.5cm x 8.5cm
Zaproszone Grupy Kolędników
Zespół Świteź
Region: Gmina Trzydnik Duży, powiat kraśnicki
Zespół działa od ponad dekady, pielęgnując tradycje polskiej wsi poprzez występy wokalne, teatralne oraz obrzędowe. W repertuarze znajdują się widowiska takie jak Misterium Męki Pańskiej, Jasełka, Darcie pierza czy Swaty. Zespół angażuje dzieci i młodzież, przekazując im wartości kulturowe i obyczaje. Świteź organizuje i współorganizuje liczne wydarzenia o charakterze patriotycznym, integracyjnym i obrzędowym. Grupa z sukcesami reprezentuje region na przeglądach i konkursach, zdobywając liczne wyróżnienia.
Kolędnicy z Klubu „Pod Lipkami”
Region: Zabiele, gmina Niedźwiada, powiat lubartowski
Kolędnicy wywodzą się z Klubu Seniora „Pod Lipkami”, który działa od 2022 roku. Grupa zrzesza osoby w różnym wieku, łącząc seniorów z młodszymi pokoleniami. Repertuar zespołu obejmuje kolędy i pieśni patriotyczne, wykonywane przy akompaniamencie akordeonu. Kolędnicy regularnie uczestniczą w lokalnych wydarzeniach kulturalnych, takich jak dożynki, akademie czy koncerty, a także organizują spotkania integracyjne i tradycyjne wieczerze wigilijne.
Pogotowie Kolędnicze
Region: Łódź
Grupa skupia się na warsztatach kolędniczych i występach w ramach Miejskiej Strefy Kultury w Łodzi. Składa się z 5 stałych członków oraz dołączających co roku uczestników warsztatów. Repertuar obejmuje kolędy w różnych językach, nawiązując do wielokulturowego charakteru regionu.
Grupa Sołectw Song
Region: Gmina Bychawa, powiat lubelski
Tworzona przez 13 osób, grupa prezentuje repertuar ludowy zarówno w regionie, jak i poza jego granicami. Sołectwa Song występują w Muzeum Wsi Lubelskiej oraz w innych zakątkach Polski, promując lokalne tradycje poprzez śpiew i muzykę.
Żemerwa i Osoczniki
Region: Studziwody
Studio folkloru tradycyjnego „Żemerwa” działa od 2003 roku, specjalizując się w tradycjach Białorusinów Podlasia i Polesia. Repertuar obejmuje pieśni obrzędowe i taneczne, wykonywane przy akompaniamencie tradycyjnych instrumentów. W ramach studia działa męska grupa śpiewacza „Osoczniki”, której pieśni podkreślają ducha wolności. „Żemerwa” aktywnie kolęduje i promuje tradycje w kraju oraz za granicą.
Regionalna Grupa Obrzędowa
Region: Subregion Krzczonowski
Grupa kolędnicza z subregionu Krzczonowskiego kultywuje tradycje na podstawie relacji najstarszych mieszkańców. Stroje i rekwizyty, przygotowane przez twórców ludowych, nawiązują do lokalnej estetyki. Grupa zrzesza ponad 30 młodych osób, dbając o przekazywanie tradycji kolejnym pokoleniom.
Dunajnicy z Łukowej
Region: Łukowa, gmina Łukowa, powiat biłgorajski
Męska grupa kolędnicza, licząca od 5 do 10 osób, prezentuje dunaje łukowskie, wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Występy wzbogacają tradycyjne stroje, bęben i akordeon.
Projekt „Cyfrowe Święta na Lubelszczyźnie” realizowany przez Teatr Osterwy, staje się mostem między pokoleniami, łącząc tych, którzy pamiętają dawne zwyczaje, z tymi, którzy dopiero je odkrywają.
KIEDY? 21 grudnia 2024
O KTÓREJ? Godzina 17:00
GDZIE? Plac Litewski w Lublinie
Zapraszamy!
